จะว่าไป พวกหมอ พยาบาล ก็จะคุ้นกับเภสัชพลศาสตร์มากกว่าเภสัชจลนศาสตร์ เพราะเราจะจำยาจากการแบ่งของแบบหลังนี้มากกว่า เช่น ยาแก้โรคความดัน ยาแก้เบาหวาน เป็นต้น ผมเลยตั้งใจเขียนเภสัชจลนศาสตร์ค่อนข้างยาวและละเอียด เพราะที่จริงจะใช้ยาให้ดี มันจะต้องรู้เรื่องทั้งสองเรื่องและนำมาบูรณาการในการใช้เสมอ แต่เรามักจะคิด (เอาเอง) ว่าเรื่องแรกนั้นเป็นเรื่องของผู้ผลิตยา ผู้สังเคราะห์หรือคิดค้นยา ทั้งๆที่สุดท้ายแล้วโอสถจะเป็นพิษหรือเป็นประโยชน์มันอยู่ที่ตอนใช้ ไม่ได้อยู่ที่ตอนผลิต ตอนขาย หรือตอนซื้อแต่อย่างใดไม่
ความซับซ้อนและเป็นลักษณะพิเศษของข้อมูลข่าวสารที่แตกต่างจากโอสถอื่นๆก็ คือ ในขณะที่โอสถอื่นๆผู้ผลิตและผู้บริหารยาสามารถกำหนดระบบเภสัชพลศาสตร์ได้ จำเพาะเจาะจงพอสมควร และสำหรับข้อมูลข่าวสารแล้ว เภสัชพลศาสตร์ของข้อมูลข่าวสารจะมีผลกว้างและลึกที่พยากรณ์ได้ยากกว่า หรือในบางบริบทอาจจะพยากรณ์ไม่ได้เลย เพราะปัจจัยที่จะส่งผลนั้นเป็นปัจจัยเชิงนิเวศน์วิทยา เชิงมานุษยวิทยา ไม่ใช่ปัจจัยทางเคมีหรือฟิสิกส์ที่เราคุ้นเคยและจับต้องได้ชัดเจนกว่า
กับดักที่พึงระวังสำหรับแพทย์ พยาบาล หรือผู้สื่อสารที่ทำหน้าที่เยียวยาก็คือ “การเผอเรอเข้าใจว่าข้อมูลนั้นเอาไว้คิดแต่เพียงอย่างเดียว แต่ไม่มีผลอะไรต่อร่างกาย (โดยเฉพาะอย่างยิ่งอารมณ์ความรู้สึก)” ดังนั้นพอเราคิดว่าข้อมูลนั้นเอาไว้คิด เอาไว้คำนวณ ใช้แต่ตรรกะเหตุผลมารับรู้ เราก็จะไม่ได้คำนึงถึงเภสัชพลศาสตร์ทั้งหมด และมองไม่เห็น หรือคาดไม่ถึง กับผลกระทบต่อทั้งระบบ คือทั้งพฤติกรรม การรับรู้ หรือง่ายๆก็คือทั้งชีวิตของผู้กำลังรับข้อมูล
เนื่องจากความซับซ้อนและหลากหลายของ “ผลลัพธ์” ในแง่เภสัชพลศาสตร์ของข้อมูล เรื่องนี้ขอเขียนจากอีกทิศทางหนึ่งแทน คือจากแง่หมวดหมู่บริบทที่โอสถหรือข่าวสารเกิดขึ้นกับผู้รับ
- บริบทจำเพาะในการเยียวยา ได้แก่ การสื่อสารเรื่องการวินิจฉัยโรค การพยากรณ์โรค การดำเนินโรค การเยียวยารักษา การแจ้งผลลัพธ์
- บริบทแวดล้อมทั่วไปของการสื่อสาร ผลจากผู้สื่อ ผลจากบริบท ผลจากผู้รับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น